Σήμερα θα ασχοληθούμε με την ψυχολογία, και το ‘σύνδρομο της Στοκχόλμης’. Το άκουσα από πολιτικό πρόσωπο και είπα ‘Επ! τι είναι αυτό; Να, τι θα μάθω και σήμερα’. Να σας πω την αλήθεια, δεν πίστευα πώς μπορεί να συνδεθεί και με πιο προσωπικά θέματα κάτι που άκουσα να αναφερεται στην πολιτική.
Αλλά ας δούμε τι είναι αυτό το σύνδρομο της Στοκχόλημης. Αρχικά πρέπει να διευκρινιστεί ότι πρόκειται για μια ψυχολογική διαταραχή, με την έννοια πως πρόκειται για μια φυσιολογική αντίδραση σε μία αφύσικη κατάσταση. Πρόκειται για μια ψυχολογική αντίδραση που συνήθως παρατηρείται σε ομήρους, όταν αυτοί αναπτύσσουν συναισθηματικούς δεσμούς και δείχνουν αφοσίωση στους θύτες τους, παρά τον κίνδυνο στον οποίο είναι οι ίδιοι εκτεθειμένοι.
Το σύνδρομο της Στοκχόλημης πήρε το όνομα του μετά τη ληστεία της τράπεζας Kreditbanken στο Norrmalmstorg της Στοκχόλμης, στη Σουηδία το 1973. Οι ληστές κράτησαν για έξι μέρες σε ομηρία τους εγαζόμενους της τράπεζας, από τις 23 Αυγούστου μέχρι και τις 28 Αυγούστου. Κατά τη διάρκεια αυτής της αντιπαράθεσης, τα θύματα δέθηκαν συναισθηματικά με τους απαγωγείς τους, και από κάποιο σημείο και μετά απέρριπταν βοήθεια από κυβερνητικούς αξιωματούχους. Έφτασαν σε σημείο να τους υπερασπιστούν μετά την απελευθέρωση τους. Ο όρος ‘σύνδρομο της Στοκχόλμης’ επινοήθηκε από τον εγκληματολόγο και ψυχίατρο Nils Bejerot, ο οποίος ήταν σύμβουλος-ψυχίατρος της αστυνομίας εκείνη την εποχή. Ονόμασε τη συμπεριφορά αυτή ‘Σύνδρομο Norrmalmstorg’, αλλά στη συνέχεια έγινε γνωστό στο εξωτερικό ως το σύνδρομο της Στοκχόλμης.
Το σύνδρομο αυτό φυσικά δεν εμφανίζεται μόνο σε περιπτώσεις ομηρίας, αλλά και σε άλλες ομάδες ανθρώπων, όταν υπάρχει η σχέση θύτη-θύματος, εξουσιαστή-εξουσιαζόμενου, όπως για παράδειγμα: Κακοποίηση γυναικών, κακοποίηση παιδιών, θύματα αιμομιξίας, φυλακισμένοι πολέμου, σχέσεις που βασίζονται στην άσκηση βίας και το φόβο, σχέσεις εξουσίας και φόβου. Τα άτομα που βρίσκονται σε μια σχέση εξουσίας και φόβου που συχνά δημιουργούν συναισθηματικούς δεσμούς με το άτομο που τα κακοποιεί (συναισθηματικά, σωματικά ή πνευματικά).
Το σύνδρομο αυτό είναι πολύ συχνό σε ερωτικές σχέσεις, και άτομα που είχαν εμπλακεί σε τέτοιες εξουσιαστικές σχέσεις, αναφέρουν μετά το πέρας της σχέσςη ‘ξέρω πώς με πλήγωσε αυτός ο άνθρωπος, αλλά ακόμα τον αγαπάω’, ‘δεν ξέρω γιατί, παρ΄όλα όσα μου έκανε, μου λείπει’, ‘ξέρω ότι ακούγεται τρελό, αλλά την θέλω ξανά στη ζωή μου’ (μήπως σου θυμίζει κάτι??).
Τέτοιες καταστάσεις δύσκολα βγάζουν νόημα και σαφώς δεν στέκουν κοινωνικά. Αλλά, έχουν ψυχολογικό νόημα. Ταυτόχρονα θα πρέπει να γίνει σαφές πώς η ψυχολογική αυτή αντίδραση δεν δημιουργείται σε κάθε περίπτωση ομηρίας ή σχέση κακοποίησης.
Είμαι σίγουρη πώς έχεις ακούσει διάφορες περιπτώσεις/ιστορίες με το σύνδρομο της Στοκχόλμης, αλλά θα πίστευες ποτέ πώς ένα παραμύθι θα βασιζόταν σε μια ψυχολογική ασθένεια; Κι όμως, το γνωστό σε όλους μας παραμύθι ‘Η πεντάμορφη και το Τέρας’ στηρίζεται σε μια τέτοιου είδους εξουσιαστική σχέση και το σύνδρομο της Στοκχόλμης είναι αρκετά εμφανές. Ακόμα, σε πολλές ταινίες οι ιστορίες τους βασίζονται στο σύνδρομο της Στοκχόλμης, όπως Τίγρης και Δράκος, King Kong, Last day of summer, Stockholm, Pennsylvania και άλλες πολλές.
Και μη ξεχνάς! Τι έμαθες ΕΣΥ σήμερα; Περιμένω να μου πεις!
Μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί μας με τους εξής τρόπους:
1) Με μήνυμα στο Facebook page μας
2) Email στο youthspotgr@gmail.com